Chcąc docenić pracownika możemy wykorzystać różne formy: zarówno awans, jak i szeroki wachlarz nagród. Skupmy się na tym drugim obszarze. Zaczynając od formalności i definicji, kodeks pracy określa w artykule 105, iż pracownikom, którzy:
- przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości,
- przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu,
- mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Należy jednak podkreślić, że nagroda ma charakter uznaniowy, co oznacza, że jej rodzaj oraz wysokość pozostają w gestii pracodawcy.
Z drugiej strony, ponownie nawiązując do kodeksu, pracodawca zobowiązany jest stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy. Uznaniowość nagradzania pracowników nie oznacza zatem całkowitej dowolności i swobody w działaniach pracodawcy, a już tym bardziej nie ma sensu robienia z nagrody narzędzia, które demotywuje innych czy wywołuje konflikty.
W jakiej formie?
Nagrody mogą mieć formę pieniężną, ale nie tylko. Te pierwsze cieszą się najczęściej większym uznaniem, jednocześnie wywołując więcej emocji. Emocje pozytywne pojawiają się otrzymujących nagrodę, a wiadomo, że przeciwnie jest u tych, którzy muszą obejść się smakiem.
Nieco inaczej jest w przypadku nagród niepieniężnych. Mogą nimi być: bony do spa i innych miejsc, w których można dbać o urodę, restauracji, miejsc kultury, sztuki i rozrywki typu kino, teatr, kręgielnia, wystawa, koncert. Jakie są zalety takiej nagrody? Część z nas żyje w tempie, które powoduje, że zapominamy, że takie miejsca wciąż istnieją. Tymczasem to przecież ciekawa forma odskoczni. Miłe jest uczucie, że ktoś o nas pomyślał.
Co więcej część pracowników, analizując domowe wydatki, rezygnuje z wyżej wymienionych miejsc z przyczyn ekonomicznych. Tego rodzaju nagroda jest zatem czymś, na co sami niekoniecznie by się zdecydowali. I choć zawsze może pojawić się obiekcja typu „wolałabym dostać te pieniądze do kieszeni” może czasem warto podjąć decyzję za pracownika i zorganizować mu odstępstwo od życia z ołówkiem w ręku.
Warto też zapytać pracownika o wrażenia i opinie po skorzystaniu z otrzymanej nagrody. Jeżeli zauważymy, że jednak nie była najlepszym pomysłem wówczas można rozważyć nagrodę pieniężną.
Wyróżnienia niepieniężne mają jeszcze inną zaletę. Nie wywołują takich emocji, a w konsekwencji nie wzbudzają zazdrości tak, jak te finansowe.
Kolejną formą nagrody może być dzień lub dni wolne od pracy. Warto pamiętać, że ludzie coraz bardziej doceniają taką formę wyróżnienia – ze względu na różnorodne formy zainteresowań i hobby, chęć budowania i utrzymywania relacji społecznych czy chociażby opieki nad dziećmi.
Merytorycznie uzasadnione
Bez względu na to, jaką nagrodę planujesz przyznać pracownikowi, pamiętaj o konkretnym uzasadnieniu. Podziękuj pracownikowi za wkład pracy, wskaż konkretne korzyści dla firmy czy działu. Jeżeli jest to osoba młodsza wiekiem lub doświadczeniem wskaż konkretne zachowania, które przyczyniły się do wyróżnienia jej.
Jak przeprowadzić taką rozmowę: w cztery oczy, czy na forum? Część osób uważa, że docenianie na forum powoduje zazdrość, wywołuje negatywne emocje. To zależy od kultury organizacyjnej firmy i zatrudnionych pracowników. Jeżeli ocenisz, że nagroda na forum przyniesie więcej złego niż dobrego, zaproś pracownika w dogodnym dla Was czasie do swojego pokoju lub salki konferencyjnej i życzliwie porozmawiaj w cztery oczy.
Z drugiej strony uzasadnienie na forum (np. podczas spotkania działowego) decyzji o przyznaniu nagrody przyczynia się do wskazywania i promowania pożądanych zachowań. Z punktu widzenia zarządzania zasobami ludzkimi, zasad komunikacji oraz teorii motywacji (np. Teorii Skinnera) pracownikom powinny być komunikowane zasady panujące w organizacji, oczekiwane zachowania, a te pozytywne warto wzmacniać.
Narzędzie motywacji
Nagroda to cenne narzędzie motywacyjne. Przyznawaj je rozważnie, aby nie spowszedniały i w oparciu o merytoryczne uzasadnienie, aby kojarzyły się ze sprawiedliwością i uczciwością. Pamiętaj, że wyróżnieniami możesz kształtować oczekiwane przez Ciebie zachowania u pracowników i kształtować kulturę organizacyjną firmy.
